Daha önce "kültür testi" başlıklı yazımızda kültür testinden kısaca bahsetmiştik. Tıbbi terim olarak kültür; mikropların laboratuvar ortamında uygun şartlar sağlanarak üretilip çoğaltılması işlemidir. Antibiyogram ise, farklı ilaçların laboratuvar şartlarında çoğaltılan bu mikroorganizmaları öldürme derecelerinin tespit edilmesi işlemidir. Kültür ve antibiyogram kelimeleri genellikle birlikte kullanılır ve birbirlerinin devamı şeklinde yapılan testlerdir. Önce kültür ekim işlemi yapılır, bunun devamında ise antibiyogram yapılır. Sadece bu iki kelimenin önüne laboratuvara gönderilen materyalin ismi eklenerek kullanılır. Örneğin, işlem yapılacak örnek balgam ise, doktor tahlil istemini 'Balgam kültürü antibiyogram, işlem yapılacak örnek idrar olacaksa, 'idrar kültür antibiyogram' şeklinde yapar.
Kültür antibiyogram test istemi ve laboratuvara kabul aşamaları nelerdir?
1-Öncelikle hastayı muayene eden doktor, hastanın şikayetlerine göre bir enfeksiyon düşünüyorsa, kültür antibiyogram testinin yapılmasını ister ve hastayı laboratuvara yönlendirir.
2-Laboratuvar ön kabule giden hastaya, barkodlama işlemleri yapıldıktan sonra, istenen kültür testi türüne göre kültür kabı verilir, örneğin hastadan idrar kültürü yapılması istenmişse, steril idrar kültür bardağı, boğaz kültürü istenmişse, özel hazırlanmış besiyeri tüpü verilir.
3-Hasta kültür örneğini nasıl vereceği konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgilendirilir.
4-Hasta gerekli örneği temin ettikten sonra test kabını laboratuvara teslim eder.
Kültür için test örneği verirken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Bu testin numune örneğinin verilmesinden, testin yapılması ve sonuçlandırılmasına kadarki tüm aşamalarında steril şartların korunması çok önemli olduğu için hasta ve laboratuvar çalışanları buna azami ölçüde dikkat etmelidir. Çünkü bu testin yapılmasındaki amaç verilen örneğin içindeki mikroorganizmaları tespit etmektir. Dışarıdan bu test örneği içine karışabilecek herhangi bir madde, bulaştırılabilecek herhangi bir mikroorganizma test sonuçlarını etkileyip, yanlışlıklara, işgücü ve zaman kaybına sebep olabilecektir.
Bunun için hasta test örneğini vermeden önce, ellerini ve test örneğini vereceği bölgeyi sabunlu su ile yıkamalı ve kuruladıktan sonra steril kaplara örneği koyup laboratuvara zamanında teslim etmelidir. Laboratuvardan verilen steril kap dışında herhangi bir kap kullanılmamalıdır. Aşağıdaki resimde içinde mikroorganizmaların ölmemesini sağlayan besin maddelerinin bulunduğu steril kültür kapları görülmektedir. Bu kültür kapları boğaz, burun, kulak ve yara şeklindeki kültürler için sıkça kullanılmaktadır.
Kültür antibiyogram testine laboratuvarda yapılan işlemler nelerdir?
Laboratuvara teslim edilen örnekler, barkodlama, kayıt ve numaralama işlemleri yapıldıktan sonra, gelen örnek türüne göre özel hazırlanmış besiyerlerine ekim yapılarak, uygun ısıda, uygun süre bekletilerek, mikro organizmalar çoğaltılır. Her mikroorganizmanın üreme süreleri aynı değildir. Örneğin çoğu bakteriler 1-3 gün arasında üreyip çoğalabilirken, bazı mantarların üremesi 3 haftayı bulabilmektedir. Yine aynı şekilde bazı bakteri ve mantarlar, 36-37 santigrat derece ısıda çoğalırken, bazı mantarlar, 26-30 santigrat derecede daha iyi üreyebilmektedir.
Uygun süre sonunda üreme olan besiyerleri kontrol edilerek, bazı ek testlerin de yardımı ile hangi mikropların ürediği tespit edilir. İsimlendirilen mikroorganizmaların hangi ilaç lara duyarlı olduklarını ölçmek için, mikroorganizmalardan örnekler alınarak yeniden besiyelerine ekim yapılır ve üzerlerine belirlenen ilaçların küçük diskleri konur. Belirli bir süre sonunda değerlendirme yapılarak mikropların ilaçlara olan duyarlılıkları ölçülür. Alttaki resimde farklı ilaçların mikroorganizmalar üzerindeki etkileri görülmektedir. Etrafında yuvarlak geniş şeffaf-siyah bir tabaka oluşan ilaç mikroorganizma için çok etkili olmuştur. Etrafında hiç tabaka oluşmayan ilaçlar ise etkili olamamıştır, yani mikroorganizmayı öldürememiştir. Bu sayede doktor enfeksiyon etkenini ortadan kaldırmak ve iyileştirmek için etkili olmayan bir ilacı reçeteye yazmayacaktır.
Kültür antibiyogram sonuçları nasıl verilir?
Kültür antibiyogram sonuçları 3 farklı şekilde rapor edilir:
1-Kültürde üreme yoksa "Kültür sonucu negatif" veya "Kültürde üreme olmadı" şeklinde sonuç verilir.
2-Kültürde üreme varsa "Kültür sonucu pozitif" veya "Kültürde üreme oldu" notu düşülerek üreyen mikroorganizmanın adı ve hangi ilaçlara duyarlı veya dirençli olduğu belirtilir.
3-Bazen de kültürde üreme olur ancak bu üreme dış kaynaklardan bulaşan mikroplardan kaynaklanmaktadır. Bu durumda "Kontaminasyon olarak değerlendirildi, yeni numune ile tekrarı uygundur" şeklinde not düşülerek sonuç verilir.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Yorum Gönder
Yorum Gönder