Güncel Türkçe sözlükte, kültür kelimesi için farklı tanımlamalar bulunmaktadır. Bunlardan hepimizin bildiği; bir topluma özgü düşünce ve sanat eserlerinin bütünü olarak tanımlanabilir. Tıbbi olarak kültür ise; "uygun biyolojik şartlarda bir mikrop türünü üretme" olarak tanımlanmaktadır. Biz yazımızda tıbbi olan kültür testini anlatarak başlıklar halinde açıklayacağız.
Kültür testi neden yapılır?
Hasta vücudunda ki herhangi bir rahatsızlık nedeniyle doktora başvurduğunda, doktor muayeneden sonra hastanın şikayeti olan bölgede herhangi bir enfeksiyon düşünüyor ise tanı, teşhis ve tedaviye yardımcı olması için, diğer testlerin yanında kültür testinin de yapılmasını isteyebilir. Örneğin, doktor hastanın boğazında bir enfeksiyon düşünüyorsa 'Boğaz kültürü' idrar yollarında bir enfeksiyon düşünüyor ise 'idrar kültürü' hastanın vücudunun herhangi bir yerinde oluşan yarada enfeksiyon düşünüyor ise 'yara kültürü' ve antibiyogram testi ister.
Kültür antibiyogram testinin önemi nedir?
Kültür antibiyogramda en önemli amaç; enfeksiyon yapan etken mikroorganizmanın veya mikroorganizmaların tespit edilerek, hastaya uygun ilacın verilip tedavi edilmesi, yanlış ilaç kullanımının engellenmesidir. Hastalığın tedavisi için zaman kaybı ve maddi kayıpta önlenmiş olacaktır. Kültür testi genellikle 'Kültür antibiyogram' şeklinde istenir. Kültür testi maddi imkanların ve yeterli teknik personelin olduğu büyük sağlık kuruluşlarında yapılabilmektedir.
Kültür ile antibiyogram arasındaki fark nedir?
Kültür; mikroorganizmaların laboratuvarda üretilme ve tanımlanma işlemi, antibiyogram ise, üretilen mikro organizmaları öldürmede çok etkili olan, az etkili olan veya hiç etkili olmayan ilaçların belirlenmesi, duyarlılık, dirençlilik değerlerinin bulunması işlemidir.
Kültür testi çeşitleri nelerdir?
Kültür testi örneği vücudun her yerinden alınabilir. Kültür testi genellikle örneğin alındığı bölgeye göre adlandırılmaktadır.
Gaita (dışkı) kültürü: Dışkıdaki hastalık yapıcı etkeni belirlemede,
Burun kültürü: Burun içi bir enfeksiyonlarında,
Kulak kültürü: Kulak enfeksiyonlarında,
İdrar kültürü: İdrar yolları enfeksiyonuna sebep olan ajanı tespit etmede,
Yanık sürüntü kültürü: Yanık bölgesini enfekte eden mikrobu göstermede,
Beyin omurilik sıvısı (BOS) kültürü: Sinir sistemi enfeksiyonlarını ortaya çıkarmada,
Yara yeri, abse kültürü: Cilt üzerindeki yara ve abseye sebep olan mikropları belirlemede,
Balgam kültürü: Akciğer enfeksiyonlarında,
Sperm kültürü: Erkek üreme sistemindeki enfeksiyonlarda,
Vajina kültürü: Kadın genital organları enfeksiyonlarında,
Konjuktiva kültürü: Göz enfeksiyonlarında etkenin belirlenmesinde,
Boğaz kültürü: Üst solunum yolu enfeksiyonlarında,
Kan kültürü: Kan dolaşımında bulunan mikropları belirlemek amacıyla,
Periton sıvısı kültürü: Karın boşluğu enfeksiyonlarının etkeninin belirlenmesinde,
Mantar kültürü: Alınan örnekteki mantarları tanımlamak için yapılır.
Kültür testi örneği verirken nelere dikkat edilmelidir?
Kültür testinde amaç mikroorganizmaları tespit etmek olduğu için, öncelikle kültür örneği verirken dış faktörlerden mikroorganizmaların bulaştırılmaması gerekir. Dışarıdan bulaştırılan mikroorganizmalar hem gerçek anlamda hasta örneğinde üreyen mikroorganizmaların üremesini engelleyebilirler, hem sonuçların yanlış çıkmasına sebep olabilirler, hem de maddi olarak zarar verirler ve zaman kaybına sebep olabilirler.
Kültür örneği verirken, örnek alınan bölge dezenfekte edilmeli, sabunlu su ile yıkanmalı kurulandıktan sonra, bölgeden örnek alınarak steril kaplara konulup kayıt işlemleri ve barkodlamadan sonra, en kısa sürede işlem yapılmak üzere laboratuvara ulaştırılmalıdır. Çocuklar için ve yatalak hastalar için kültür alınması için farklı kültür kapları ve özel yöntemler kullanılmaktadır. Alttaki resimde idrar kültürü için, steril kültür bardağı görülmektedir.
Kültür testi nasıl yapılır?
Hastadan alınan kültür örnekleri laboratuvarda numaralama ve barkodlama işlemleri yapıldıktan sonra, alınan örneklere göre, mikroorganizmaların üremesi için özel hazırlanmış besiyerlerine ekilir, özel ısı dereceli ortamda uygun zaman bekletilerek üreyip çoğalmaları sağlanır. Üredikten sonra bu mikroorganizmalar bu konuda uzman doktorlar tarafından değerlendirilerek, tanımlanır ve antibiyogram yapılır. Alltaki resimde antibiyogramda ilaç duyarlılıkları görülmektedir.
Kültür sonuçları nasıl değerlendirilir?
Kültürde üreme yoksa; kültür sonucu üreme olmadı veya negatif olarak değerlendirilir, başka bir işlem yapılmaz.
Kültürde üreme varsa; kültür sonucu üreme oldu veya pozitif olarak değerlendirilir ve antibiyogram duyarlılık testi ile ilaç duyarlılıkları ölçülür.
Kültürde üreme var ama dış kaynaklardan bulaşmış ise; kontaminasyon olarak değerlendirilir ve hastanın örneği yeniden, steril bir şekilde vermesi istenir.
Bunlarda ilginizi çekebilir:
Bunlarda ilginizi çekebilir:
Yorum Gönder
Yorum Gönder